«فیلیپ ژلادیو» مدیر جشنواره بین المللی فیلم نانت فرانسه، هر ساله با میهمانان خارجی جشنواره فیلم فجر در تهران، به تماشای فیلم ها و آثار سینمای ایران می نشیند.
در حقیقت به جرأت می توان وی را، یکی از منتقدان صادق سینمای ایران دانست، زیرا همواره در سخنرانی ها و گفتگوهایش با نشریات خارجی و ایرانی، به ارزیابی و تحلیل آثار و سینمای ایران می پردازد. «فیلیپ ژلادیو» از جمله بنیان گذاران جشنواره فیلم نانت، در سال 1973 به شمار می رود. وی دلبستگی خاصی به سینمای ایران، فیلم های ایرانی و کارگردانان سینمای ایران دارد.
«ژلادیو» معتقد است که سینمای ایران گنجینه ای بی بدیل است که بسیاری از زوایای آن، هنوز برای بسیاری از غربیان و کشورهای اروپایی کشف نشده است. جشنواره نانت فرانسه، چندی پیش میزبان سینمای ایران بود. فیلم های «مهمان مامان» اثر داریوش مهرجویی، «سگ کشی» بهرام بیضایی، «دونده» امیر نادری، «خون بازی» رخشان بنی اعتماد، «اتوبوس شب» کیومرث پوراحمد، «کارگران مشغول کارند» مانی حقیقی، «چهارشنبه سوری» اصغر فرهادی، «حافظ» ابوالفضل جلیلی، «آفساید» جعفر پناهی، «نیوه مانگ» بهمن قبادی و «ده» عباس کیارستمی، از جمله فیلم هایی بودند که در بخشی از این جشنواره، با عنوان «چشم انداز سینمای ایران» به روی پرده رفته و به نمایش درآمدند. نمایش این آثار با استقبال تماشاگران، منتقدان و مدیر جشنواره های مختلف خارجی مواجه شد. «فیلیپ ژلادیو» با ابراز خوشحالی از حضور آثار سینمای ایران در این جشنواره، به تازگی در گفت وگو با «راجر تالمن»، که یکی از منتقدان سینمای جهان و سردبیر نشریه سینمایی «سایت اند ساند» می باشد، از سینمای ایران و فیلم های ایرانی سخن گفته است.
«فیلیپ ژلادیو» با تحسین سینمای ایران، شرایط این سینما را در سال های اخیر، بسیار مطلوب تر از سال های گذشته ارزیابی کرده و می گوید: جشنواره فیلم نانت فرانسه، هنگام آغاز به کار، بیشتر پذیرای آثاری بود، که به سینمایی ناشناخته و گمنام تعلق داشتند. باید بگویم آن زمان، سینمای ایران آن چنان که شایسته است، برای بسیاری از جشنواره های جهانی، منتقدان خارجی و مدیران جشنواره های گوناگون ناشناخته بود. اما از آن جا که ما جشنواره فیلم نانت را، با هدف نمایش آثاری تاسیس کردیم، که به شناسایی و معرفی کارگردان های مستعد، مستقل و توانمند اما ناشناخته بپردازد، تمام تلاش مان این بود که سینمای ایران هم در این برنامه جایگاهی ممتاز و خاص داشته باشد. «ژلادیو» اظهار می دارد: به خاطر دارم در آن زمان تنها «داریوش مهرجویی»، «بهرام بیضایی» و «سهراب شهیدثالث» تنها کارگردان های ایرانی به شمار می رفتند، که در سطح جهانی برای همگان، معروف، مشهور و شناخته شده بودند. به همین سبب تصمیم گرفتیم برای شناسایی و معرفی دیگر فیلم سازان ایرانی، از آن ها نیز برای حضور در این جشنواره دعوت کنیم. «ژلادیو» با اشاره به این که نخستین حضور سینمای ایران در جشنواره فیلم نانت، با نمایش فیلم «خانه دوست کجاست؟» عباس کیارستمی صورت گرفت، تصریح می کند: آن زمان کمتر کسی بود که با «کیارستمی»، آثار و سبک فیلم سازی وی آشنایی داشته باشد. ما تلاش بسیار داشتیم فیلم هایی را از سینمای ایران به نمایش بگذاریم، که به دور از پیش داوری های موجود اکران می شوند. من و سایر همکارانم به گونه ای برنامه ریزی کردیم که مانند جشنواره فیلم کن، مرزبندی خاصی، برای کارگردان ها و سینمای کشورهای دیگر قائل نشویم. چون به گمان من آن چه در جشنواره نانت حرف نخست را می زند، نوع پردازش کارگردان به سوژه ، مضمون اثر و کیفیت فیلم است. به همین سبب «خانه دوست کجاست؟» به محبوبیت جهانی دست یافت.
آن زمان چون جشنواره نانت، میزبان مدیر جشنواره لوکارنو بود، امکان نمایش این فیلم، در لوکارنو و سپس در سایر جشنواره های معتبر جهانی فراهم شد و کیارستمی، به عنوان کارگردانی صاحب سبک مطرح شد. در حقیقت کیارستمی کشف جشنواره ما بود.
«فیلیپ ژلادیو» با اشاره به برگزاری جلسات، سمینارها و نشست های سینمایی، با محوریت تاریخ سینمای ایران در جشنواره سه قاره نانت، می گوید: به باور من مخاطبان سینما در ایران تماشاگرانی هوشمند و فرهیخته هستند که با فیلم ها، به خوبی ارتباط برقرار می کنند. خوشبختانه هر ساله نیز شمار فیلم های هنری، که در سینمای ایران ساخته می شود افزایش می یابد. شاید باور این حقیقت برایتان دشوار باشد، اما من به شدت از تماشای آثاری، که توسط کارگردانان مولف سینمای ایران ساخته شده اند لذت می برم. «ژلادیو» با بیان این که سینمای ایران تجلی گر خلاقیت کارگردان های توانمند است، ابراز می دارد: در سراسر جهان از رسانه تاثیرگذاری چون سینما، برای انتقال تجربیات و احساس های شخصی استفاده می شود. اما در سینمای ایران، خلاقیت کارگردان هاست که فیلم های آنان را تاثیرگذار می کند.
بی تردید در شرایطی که بسیاری از فیلم سازان جهان، به بازسازی آثار کلاسیک و کپی کردن از فیلم های دیگران سرگرم هستند، کارگردان های ایرانی با کمترین تجهیزات و امکانات به خلق و آفرینش فیلم های تاثیرگذار و انسانی می اندیشند. «ژلادیو» تحقیق و پژوهش را، بهترین راه برای ساخت فیلم های تاثیرگذار هنری دانسته و می گوید: زمانی که شما می خواهید فیلمی با محوریت «اعتیاد» بسازید، ناگزیر به تحقیق در این حیطه هستید. در غیر این صورت، فیلمی که می سازید دربرگیرنده کلیشه هایی می باشد، که وام گرفته از برنامه های تلویزیونی است. در حالی که کارگردانان صاحب سبک و توانمند ایرانی، تلاش دارند به هر نحو ممکن و با پرهیز از کلیشه ها، در فیلم هایشان حرف های بارها گفته شده را در قالبی مدرن ، جدید و تاثیرگذار بیان کنند. مدیر جشنواره بین المللی فیلم نانت، با اشاره به این که ایران سرزمین سینماست و خود وی ایران را از طریق سینما شناخته است، تمایز فیلم سازان ایرانی و کارگردان های اروپایی را، وابسته نبودن سینماگران ایرانی به گیشه و فروش می داند.
وی اظهار می دارد: در بیشتر کشورهای جهان شما با کارگردان هایی سروکار دارید، که به اجبار تهیه کنندگان و سرمایه گذاران، آثاری می سازند که متضمن فروش گیشه هستند. آثاری که در آن ها هیچ گونه خلاقیتی مشاهده نمی شود. در حالی که کارگردان های ایرانی ازجمله «داریوش مهرجویی»، «بهرام بیضایی»، «عباس کیارستمی»، «ابوالفضل جلیلی»، «جعفر پناهی»، «بهمن قبادی» و «رخشان بنی اعتماد»، صرفا به ذات هنر سینما می اندیشند. زیرا محکوم به استفاده و بهره گرفتن از قواعد اقتصادی سینما نیستند. «فیلیپ ژلادیو» که پیش از این نیز منتقد نشریه «کایه دو سینما» بوده است، تنها راه حل موجود، برای از بین بردن شرایط بحران سینما در سراسر جهان را تغییر رویکرد کارگردانان ،از سینمای تجاری به سینمای هنری دانسته و می گوید: به گمان من اکنون زمان آن فرارسیده است که فیلم سازان، آثاری برای مخاطبان وطنی ساخته و از خلاقیت خود، به نحو احسن استفاده کنند. زیرا فیلمی که برای وطن فیلمساز ساخته شده، به خوبی می تواند به عنوان نماینده آن کشور، به سایر نقاط جهان سفر کند و نام کارگردان و سرزمین او را با افتخار همراه سازد.
«فیلیپ ژلادیو» در توصیف سینمای ایران اظهار می دارد: وجه ویژه و ممتاز سینمای ایران، در خلاقیت خلاصه می شود. زیرا فیلم های ارزشمند ایرانی، آثاری هستند که تماشاگران داخلی و جهانی خود را، به فکر فرامی خوانند و الهام بخش سایر فیلم سازان هم می شوند. وی با اشاره به افق های جدید، در عرصه سینمای جنگی ایران می گوید: به تازگی در چند جشنواره فیلم هایی از سینمای ضدجنگ ایران را تماشا کردم که برایم بسیار لذت بخش بود.
بیشتر این آثار، شرایط و پیامدهای جنگ را به زبان و بیانی جهانی به تصویر کشیده بودند. کارگردانان این آثار با استعاره، نماد و تمثیل به نکوهش جنگ پرداخته و سبک کارشان، بسیار شبیه فیلم سازان ضد جنگ اروپایی بود.
به همین سبب تصمیم گرفته ایم در دوره بعدی جشنواره نانت، بخشی را به نمایش فیلم های جنگی اختصاص دهیم. بی تردید برخی از فیلم های مطلوب، تاثیرگذار و ارزشمند جنگی از سینمای ایران نیز در این بخش، به نمایش درمی آید. آثاری که کارگردان ها به پیامدهای ناخوشایند و ناگوار جنگ پرداخته اند. مشکلاتی که اینک به گونه ای گسترده، دامن گیر بسیاری از کشورها در نقاط مختلف جهان شده است.
«ژلادیو» با تحسین بسیاری از آثار ایرانی خاطرنشان می سازد: متاسفانه من از ادبیات ایران اطلاع چندانی ندارم، اما رویکرد برخی از کارگردانان این کشور بسیار بهت آور و شگفت انگیز است. زیرا سینمای ایران به مضامین و سوژه های انسانی و موضوعات بشری و معنوی اهمیت بسیاری می دهد. جالب اینجاست که رویکرد این سینما، از موضوعات کوچک آغاز شده و به سوژه های جهانی می انجامد. به همین سبب من به آینده سینمای ایران بسیار خوشبین هستم.
نوشته های دیگران()
>
